Ortaokul yıllarında, voleybol oynerken, karşı taraftan manşet ile atılan top bir arkadaşımın alnının ortasına o kadar şiddetli yapışmıştı ki hepimiz donup kalmıştık. Kız ellerini burnuna tutup akan yeşilimsi sıvıyı mutlulukla seyrediyordu. Bizse ‘o ha.. kızın beyni eline aktı’ gibi saçma espiriler yapıyorduk. Sinüzitle o gün tanıştım. Arkadaşım kafasına topu atana sarılıp öpmüştü. Sonra da bize çektiği ağrıları, sinüzitin nasıl bir illet olduğunu anlatmıştı. Çocukluk aklıyla o kadar etkilenmiştim ki sinüzit en korkulu rüyalarımdan birisi haline gelmişti.

Geçtiğimiz yıl aralık ayında bitmek tükenmek bilmez bir burun akıntısına yakalandım. Nezle diye üzerinde durmadığım hastalık 1. hafta sonunda beni yatağa düşürdü. Dişlerimden birisi o kadar fena ağrıyordu ki gribi boşverip dişçiye gittim. Dişçi antibiyotik yazdı. O vesileyle gribim de düzeldi.

Bir kaç gün sonra dişçi koltuğunda kanal tedavisi sırasında ‘sinüslerin o kadar dolmuş ki diş kanlllarından akıyor şu anda. Tedavi uzayacak gibi. Antibiyotiğe devam et, kulak burun boğazcıya görün’ dedi. Hemen ertesi gün gittiğim doktor resmi olarak sinüzit teşhisimi koyup antibiyotiğimin yanına eklediği bir sürü sprey vs ile beni eve yolladı.

Spreylerin yan etkilerinde ‘burun çeperinde delinme yapabilir’ gibi uyarıları okuyunca tabi ki kullanmadım. Yalnızca okyanus suyu ve antibiyotikle iki haftada ayağa kalktım. Aradan iki ay geçti geçmedi yine bir diş ağrısı ama şiddetini ne siz sorun ne ben söyleyeyim. Yemek yerken birden bire suratıma tren çarpmış gibi başladı. Kar fırtınasında sokağa çıkıp doktora koştum. Bu defa kanal tedavisi yapılmadan kaplanan dişim iltihaplanmıştı ve yine sinüslerim doluydu. Antibiyotik, deniz suyu, sprey… 2 hafta sonra 2 aylığına yine ayaktaydım. Tüm haziran ayı boyunca antibiyotik yuttum. Burnuma tuzlu suyu sıktım. Çözüm ramazan bayramı vesilesi ile çıktığımız tatilde bol bol yüzüp, yuttuğum deniz suları ile geldi. Tabi ki saadet 2 ay sürdü.

Eylül ortasında yaprak dökümü ile alerjilerimin artması burnumda da hareketlenmeyi arttırdı. Birkaç yıl önce himalaya tuzu hakkında araştırma yaparken, youtube’da görüp şaşkınlıkla izlediğim ve favorilerime eklediğim bir videoyu tam bu sırada tekrar görmem çok iyi oldu.

Oturup uzun uzun konuyu araştırdım. Jala Neti – Nasyam denilen bu işlem Hindistan’da Panchakarma adı verilen beden temizliğinin beş adımından biri. Yani Yogilerin abdesti gibi birşey diyebiliriz. Bizim abdestimizde de burunun günde beş defa derinlenmesine temizlendiğini farkedip şaşırdım. Bazı şeyleri ne kadar yüzeysel yapıyoruz değil mi? Neyse bu başka bir yazının konusu olsun.

Ayurvedik yaklaşımda burun beyne açılan kanal olarak kabul ediliyor. Nefesin de bu yaklaşımda ne kadar mühim olduğu malum. Haliyle beyne açılan kanallar sürekli açık olmalı ki nefes düzgün çalışsın. Bu kanalların açılması için tuzlu su kullanılıyor. Çaydanlığa benzeyen bu aletle burnun bir tarafından akıtılan su kulak burun boğazın birleştiği noktadan dönüp öbür delikten akıyor. Akarken de içeride ne varsa silip süpürüyor. Yine ayurvedik yaklaşımda bu işlem bazı baharatlar ve hatta ghee ile de yapılıyor. Ama bence tuzlu su haricinde bunları sakın evde denemeyin.

Neyse videoyu tekrar seyredince Türkiye’de benzer bir teçhizat bulurmuyum diye aramaya başladım. Sinus rinse kit diye bir ürüne ulaştım. Hemen eczaneden alıp, ilk denememi Sufi’nin şaşkın bakışları altında gerçekleştirdim. Burnumdaki kaşıntı yok olmuş, derin ve güzelce nefes almaya başlamıştım.

Yalnız şişe tasarımı o kadar kötüydü ki anlatamam. Kafanızı eğip şişeyi sıkıyorsunuz. Haliyle şişeyi de eğiyorsunuz. Bir müddet sonra şişedeki boru suya değmiyor. Onu düzelteyim diye uğraşıyorsunuz falan filan. Herşeye rağmen işe yarıyor mu yarıyor. Artık hayatımın bir parçası olacağına karar verdiğim için Amerikaya giden bir arkadaşıma videodaki netipotlardan bir tane sipariş verdim. Neti Pot konusunda çok ümitliydim. Tasarımı bu iş için uygun ama o da o kadar yavaş akıyor ki anlatamam. Burnunuzdaki tıkanıklık eğer yoğunsa neti pot ile 2 litre su akıtırsanız ancak açılır. Çünkü porselen kaba basınç uygulamak mümkün değil. Suyu biraz tazyikli gönderemiyorsunuz. Geçenlerde gezerken gördüğüm silikon krema sıkma kabı tam olarak bu iş için biçilmiş kaftan. Keşke hacmi biraz daha büyük olsa. İçinde boru yok. Eğiyorsunuz su son damlasına kadar akıyor, istediğiniz gibi sıkıyorsunuz. Ya keşke şu sinus rise şişesinde boru olmasaydı diye içimden geçirirken hooop diye kapaktan boruyu çıkartıp attım ve ideale yakın bir burun temizleme şişem oldu.

Nasal yıkama nasıl yapılıyor?

Tuzlu su karışımı doldurulan netipot ya da sinus rinse kit şişesi buruna dayanıyor ve kafa tam doksan derece yan yatırılıyor. Ağız açılıyor. Sonra da su boşaltılıyor. İşte bu kadar. Bir taraf temizlenince öbür tarafa da aynı işlemi yapıyorsunuz.

Suyu ilk akıttığınız anda ağızdan nefes vermek suyun genize kaçmasını engelliyor. Kaçarsa da çok dert değil. O kısım ağızdan akıyor. Ama yine de yutmamakta fayda var. Temizleyip vücuttan atmaya çalıştığımız mikrobik içerik birde midemizi ziyaret etmesin. Anlatılıp, seyredince çok zormuş yapılamazmış gibi gelebilir ama inanın o kadar kolay ve basit ki. Kendiniz vücudunuzun yapısına bırakıyorsunuz.

Peki şişenin içine ne koyuyoruz?

Şişenin içine kit ile beraber gelen paketlerdeki tozu koyuyoruz. Paketin içinde tuz ve karbonat karışımı var. Karbonat suyu alkali hale getiriyor. Tuz da temizleyici. İkisini belli oranlarda koymadığınız taktirde burnunuzda yanma hissedersiniz. Sade suyla yaparsanız da aynı yanma olur ve burun çeperinize zarar vermiş olursunuz. Su demişken mutlaka kaynatılıp soğutulmuş içme suyu kullanmalısınız. Hatta House M.D. dizisinin 8. sezon 17. bölümünde bu konu ile ilgili müracat eden bir hastanın hikayesi anlatılıyor. Kaynamamış su kullanan sinüzit hastasının kaş yaparken göz çıkarması mevzu. Birçok doktor içine başka birşey eklemeyin dese de adaçayı, papatya çayı gibi bitkisel içerikli su kullananlar da mevcut.

Sinüs temizliğini ne zaman, ne kadar süre yapabilirim?

En ideali sabah uyanır uyanmaz yapmak. Gece biriken mukusları söküp attıktan sonra tazelenmiş şekilde güne devam ediyorsunuz.

Hastalık durumunda günde 4 defaya kadar yapılabiliyor. En önemli konu uyumadan önce yapmamak. Bu işlemi yaptıktan sonra bir iki saat boyunca burnunuzdan su geliyor. Eğer yatarsanız bu su kulağınıza akabilir ve iltihaplanmaya neden olabilir. O yüzden işlemi yaptıktan sonra 2 saat boyunca yatmayacağınıza emin olmalısınız.

Burnunuz aşırı derecede tıkalıysa kesinlikle yapmayın. Giren su kulağınıza akıp yine iltihaplanmaya sebep olabilir.

Ben ne yaptım?

Ben bir aydır karbonat + tuz karışımlı suyla her sabah burnumu yıkıyorum. Yatmadan da okyanus suyu sıkıyorum. Akşam saatlerinde papatya ile buhar banyosu da yapıyorum zaman zaman. Şimdilik antibiyotik kullanacak kadar kötüleşmedim. Zaten doktorum da bu sıklıkta hastalanmaya devam edersem tek çözümün ameliyat olduğunu söyledi. Hep beraber göreceğiz.