Dünya müzelerinde tabloların karşısında vakit geçirilsin, resimle hemhâl olunsun diye banklar vardır. Resim hayranları bu banklara oturup saatlerini, günlerini tabloları seyrederek, kopyalayarak geçirirler. Her objeyi, her rengi, her fırça darbesini bilir; tablo içindeki bir model oluverirler. Gülümsemesinin burukluğuyla, eteğinin kıvrımıyla, çiçeklerinin rengiyle tablo onların malıdır artık.
Puzzle

Puzzle

60x100cm – 100x150cm ebatlarındaki bir tabloyu 1.000 parçaya, 1.500 parçaya – 2.000 – 3.000 – 4.000 – 10.000 parçaya bölmek. Tek tek her parçanın renklerinin uyumuna, birbirlerine kenetlenişlerine bakarak bir tabloyu kargaşadan tekrar ortaya çıkartmak, tablonun her noktasına hakim olmak, tabloyla hemhâl olamak: Puzzle yapmak…

Jigsaw Puzzle

Puzzle kelimesinin anlamına bakıldığında

1. Anlaması ve cevap vermesi zor soru.

2. Bilgi, yetenek, zeka ölçmek için hazırlanmış problem ya da oyuncak.

3. Birisini düşünmeye zorlamak.

tanımları görülmektedir.

Puzzle kelimesi ile isim tamlaması yapılarak çeşitli bulmaca türlerinin isimleri elde edilmektedir. Meselâ Crossword Puzzle denilen oyun gazetelerde çözdüğümüz soldan sağa yukarıdan aşağıya kare bulmacadır.

Ayrılmış parçaların birleştirilmesi ise Jigsaw Puzzle denilen türdür. Jigsaw kelimesi ise sözlükte:

Tekrar birleştirilmek üzere düzensiz parçalara bölünmüş harita ve resimler.

olarak geçmektedir.

Türkçe karşılığı “Yapboz” olarak bilinmekle beraber Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlüğünde yer almamaktadır.

Yabancı dil istilasındaki dilimizde ise yaygın olarak “puzzle yapmak” şeklinde kullanılmaktadır. Belki yapboz kelimesi karşılık olarak eksik kaldığından, belki de özentiden.

Yıldızlı Gece

Ä°lk baktığınızda sadece mavi olan parçalar, zamanla mavinin tonlarındaki parçalar oluyor. Yıldızların çevresi buz mavisi, lambalar açık mavi, ufuk çizgisi ise gece mavisi, tarlalar lâciverde dönük koyu mavi binalar açık mavi….

“- Bak bu parça buraya oturuyor.

– O oranın değil. Tarlalarda bir yer.

– Evet! Çok koyu…

– Hıı..Hıı..” konuşmaları yerini:

“- Rujunun kırmızısı gömleğinin kırmızısını tutmamış.”

“- Kravatınla ceketinin lâciverdi aynı. İyi uydurmuşsun.” hassasiyetine bırakır.

Å?öyle bir bakıldığında hepsi aynı boyda, dört kollu parçalar izlenimi vermesine karşın parçaların her biri diğerinden genellikle farklı. Girinti sayıları veya kol sayıları kesime göre değişiyor. Git gide gözler milimetrik boy farklılıklarını ayırt etmede gelişiyor. “Bu çerçeve kare mi dikdörtgen mi?” sorusu daha az sorulmaya başlanıyor.

“Resime hiç yeteneğim yok” diyenler için resim yapmanın yeni yolu olarak tanımlanabilir. Kaabiliyetten çok sabır isteyen bir teknik. Sabırsızlar içinse sabrı talim etmenin keyifli yolu.

Evin bir köşesinde ister yerde uzanarak, ister bir masanın başında oturarak; sıcak kahve, soğuk kola eşliğinde ister Van Gogh’un “Café”sine, ister Renoir’in “Danslar”ına, ister bir fotoğrafçının objektifinden Havaiye, ister bir reklam afişine.. Yorucu gerçek dünyadan renkli hayaller dünyasına geçip, renklerden, şekillerden başka bir şey düşünmeden, resimler içinde dinlenerek geçen dakikalar saatler.

Meraklısına Not

Yapbozların tarihi 1760’lı yıllarda Avrupalı haritacıların haritaları ahşap üzerine yapıştırıp küçük parçalara kesmesine dayanmaktadır. 1900’lü yıllara kadar üretilen puzzleların hepsi çocuklara yöneliktir. Ancak 1900 yılların başında Amerika’da yetişkinler için yapboz imalatı başlamıştır.

Pek de ucuz bir hobi değil puzzle yapmak. Fiyatlar kalitesine bağlı. Yapboz’un da kalitesi olur mu demeyin. Kalınlığı, sertliği, renkli yüzeyin mukavvadan ayrılıp ayrılmadığı, parçalar arasında kalan boşluklar kaliteyi belirleyen faktörlerden birkaçı. Kutuyu açtığınızda ortalığa boşalan toz miktarı bile, kalitesini gösteren bir ayrıntı. Kalitesine göre markaları:

Ravensburger

Clementoni

Educa olarak sıralayabiliriz.

Biten yapbozları ismine uygun davranıp bozmak yerine Puzzle Conserver denilen parlatıcılı yapışkan ile yapıştırıp çerçevelenmeye verebilirsiniz. Yapışkanın makbulü çabuk kuruyan, üzerinde kalıntı bırakmayanıdır. Kutulardan çıkan pek kaliteli olmamakla birlikte en iyi yapıştırıcı da Ravensburger’e aittir.